مشخصات اسید بوریک
• نام شیمیایی: اسید بوریک
• اسامی مترادف با اسید بوریک: بوریک اسید، اسید بوراسیک، boracic acid، اسید اورتوبوریک، Boric acid
• گرید محصول: 1. بوریک صنعتی 2. اسید بوریک آزمایشگاهی.
• فرمول شیمیایی: H3BO3 یا B(OH)3.
• خلوص: اسید بوریک 98%
• شکل ظاهری: بوریک اسید به دو صورت بلورهای بی رنگ و یا پودر سفید حلال در آب وجود دارد.
• حلالیت در آب: قابل حل در آب می‌باشد.
تاریخچه
بوریک اسید اولین بار توسط Wilhelm homberg از بوراکس بدست آمد. وجود اسید بوریک و یا نمک های آن در آب دریا قابل توجه است. همچنین اسید بوریک در گیاهان و در بیشتر میوه ها وجود دارد.
اسید بوریک به صورت آزاد در مناطق آتشفشانی مانند the lipari islands , Tuscany و نوادا در شیارهای موجود در زمین وجود دارد. همچنین اسید بوریک یک جز اصلی از کانی هایی همچون بوراکس، بوراسیت و کلمانیت می‌باشد. بوریک اسید در آب جوش محلول می‌باشد. وقتی دمای آن به بالای 170 درجه سانتی گراد برسد، دهیدراته شده و متابوریک اسید HBO2 به دست می‌آید. متابوریک اسید یک جامد سفید رنگ، دارای ساختار بلوری مکعبی و تنها اسیدی است که در آب با دمای معمولی به مقدار جزیی حل می‌شود. بوریک اسید در دمای 236 درجه سانتی گراد ذوب می‌شود و وقتی دما به حدود 300 درجه سانتی گراد می‌رسد، بیشتر دهیدراته می‌شود و تترابوریک اسید یا پیروبوریک اسید H2B4O7 به دست می‌آید. حرارت بیشتر منجر به تولید بورون تری اکسید می‌شود.
بوریک اسید (Boric acid) یا اسید بوریک، با فرمول شیمیایی آن H۳BO۳ می‌باشد که در دسته بندی اسید ها، جزو اسید های با قدرت ملایم قرار میگیرد و با نام هایی همچون بوراسیک اسید یا اورتوبوریک اسید شناخته می‌شود. کاربرد اسید بوریک در اغلب موارد برای ضدعفونی کردن و گندزدایی و همچنین برای کنترل سرعت شکافت هسته‌ای در کارخانه‌های انرژی هسته‌ای می‌باشد. همچنین اسید بوریک (H3BO3) به عنوان ماده اولیه برای مواد دیگر میتواند استفاده شود.
شکل ظاهری بوریک اسید به دو صورت می‌باشد. یا بصورت بلورهای بیرنگ بوده و یا پودر سفید حلال در آب می‌باشد.
نحوه تهیه بوریک اسید
اسید بوریک نتیجه واکنش بوراکس با یک اسید معدنی مانند هیدروکلریک اسید HCL می‌باشد. واکنش شیمیایی زیر توجه کنید
Na2B4O7·۱۰H2O + 2 HCl → ۴ B(OH)3 [or H3BO3] + 2 NaCl + 5 H2O
روش دیگر تولید بوریک اسید این است که با استفاده از هیدرولیز بورتیرهالیدها و دی‌بوران‌ها را بدست آورد. لطفا به واکنش زیر توجه فرمایید.
B2H6 + 6 H2O → ۲ B(OH)3 + 6 H2
(BX3 + 3 H2O → B(OH)3 + 3 HX (X = Cl, Br, I
همانطور که قبلا گفته شد محلول بوریک اسید مصارف دارویی داشته و بعنوان یک ضد عفونی کننده در درمان عفونت قارچی مهبل، تبخال و آکنه کاربرد های مهمی دارد. همچنین این ماده در محلولهای شستشوی چشمی (قطره های استریل کننده چشم ) و گوش و همینطور در تهیه پمادهای ضد سوختگی استفاده می‌شود.
همچنین به علت خواصی که بوریک اسید دارد میتوان از آن در ساخت حشره حشره کش ها نیز استفاده کرد.
استفاده از بوریک اسید در درمان عفونت‌های قارچی که عاملی به غیر از کاندیدا آلبیکانز داشته‌اند و داروهای موجود بر آنها مؤثر نبوده است، تجویز می‌شود.
کاربرد اسید بوریک (H3BO3)
کاربرد اسید بوریک (Boric acid) بعلت داشتن ویژگی های مختلف خود در صنایع بسیار زیاد و متنوع است.
صنایع شیمیایی
اولین و مهمترین کاربرد اسید بوریک در تولید پشم شیشه یکپارچه است که معمولا به عنوان فایبرگلس نسوز نامیده می‌شود. فایبر گلس های نساجی برای تقویت پلاستیک قایق ها استفاده می‌شود، همچنین در ساخت لوله های صنعتی تا ساخت مدار های الکترونیکی کامپیوتر ها استفاده می‌شود.
اسید بوریک در تولید شیشه در LCD صفحه نمایش های تخت استفاده می‌شود.
اسید بوریک (H3BO3) یکی از رایج ترین مواد شیمیایی است که میتواند هیدروفلوئوریک اسید فعال را خنثی کند.به این شکل که آنبون منفی فلوئور را تبدیل به نمک پیچیده می‌کند. این پروسه به شدت سمی بودن هیدروفلوئوریک اسید را کاهش م دهد. به خصوص توانایی جدا کردن کلسیم یونی از سرم خون را دارد که میتواند منجر به ایست قلبی و تجزیه استخوان شود
اسید بوری (Boric acid) با بوراکس با نسبت ۴ به ۵ ترکیب می‌شود، به شدت محلول در آب می‌شود. ولی هر کدام از آنها بصورت جداگانه در آب محلول نمی‌باشند. در نتیجه محلول مورد نظر به عنوان عامل بازدارنده آتش
برای چوب استفاده می‌شود که چوب را به این ماده آغشته می‌کنند.از این ماده همچنین در ساخت کوره های القایی و صنایع سرامیک استفاده می‌شود.
صنایع کشاورزی
کاربرد اسید بوریک برای درمان یا پیشگیری از کمبود بور در گیاهان بسیار مورد توجه قرار میگیرد. همچنین برای حفظ دانه ها مانند برنج و گندم استفاده می‌شود
صنایع دارو سازی
اسید بوریک میتواند به عنوان یک ضد عفونی کننده برای سوختگی های جزئی یا برش های سطحی استفاده شود. همچنین اسید بوریک (Boric acid) در یک محلول بسیار رقیق شده به عنوان محلول شستشوی چشم استفاده می‌شود. اسید بوریک را میتوان به عنوان محلول ضد عفونی واژینال برای درمان واژینوز باکتریایی به علت قلیایی شدن آن مورد استفاده قرار داد.
همچنین برای جلوگیری از ایجاد عفونت و آلودگی های قارچی در کفش ورزشکاران، مقداری از اسید بوریک (H3BO3) بصورت پودر در جوراب ورزشکاران قرار میگیرد. همچنین این ماده محلول در الکل میتواند برای درمان برخی از انواع خارجی عفونت گوش (عفونت گوش) در انسان و حیوانات استفاده می‌شود.
در انگلستان، اسید بوریک بعنوان نگهدارنده در ظروف نمونه ادرار در آزمایشگاه ها استفاده می‌شود.
حشره کش ها
اسید بوریک در سال ۱۹۴۸ در آمریکا برای اولین بار به عنوان حشره کش برای کنترل سوسکها، موریانه ها، مورچه ها، کک، بید کاغذ و بسیاری از حشرات دیگر ثبت شد. این محصول به این دلیل برای استفاده خانگی در آشپزخانه های برای کنترل سوسک ها و مورچه ها استفاده شد که برای سلامتی مضر نبوده و ایمن باشد.
این ماده به عنوان یک سم معده که بر متابولیسم حشرات تاثیر می‌گذارد عمل می‌کند و پودر خشک آن بعنوان ساینده ستون فقرات حشرات به کار برده می‌شود.
کارکرد جالب این ماده بدین صورت است که سوسک پس از مصمومیت با اسید بوریک (Boric acid)، بلافاصله نمی‌میرد و به تدریج به لانه خود رفته و در آنجا می‌میرد. در نتیجه سایر سوسک هایی که با سوسک مرده در ارتباط بوده و یا شروع به خوردن آن می‌کنند نیز تحت تاثیر اسید بوریک قرار گرفته و کشته می‌شوند.
سایر کاربرد های بوریک اسید (Boric acid)
میکروب کش
عامل ذوب کننده در صنعت جوشکاری
تهیه و تولید مواد شوینده
تولید ضد یخ
چرم سازی
انعقاد پلاستیک های مصنوعی
در انواع کودهای شیمیایی
صنایع هسته‌ای
سمی بودن
بر اساس LD50 به ازای ۶۶۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن، اسید بوریک (H3BO3) در صورت بلعیده شدن یا در مصرف مقادیر زیاد میتواند سمی و کشنده باشد.
نسخه چهاردهم شاخص Merck نشان می‌دهد LD50 اسید بوریک ۵.۱۴ گرم / کیلوگرم برای دوزهای خوراکی به موش ها داده شده است و مقدار ۵ تا ۲۰ گرم میتواند باعث مرگ انسان شود.
حداقل دوز کشنده بور مصرف (به عنوان اسید بوریک ) گزارش شد ۲تا ۳ گرم در نوزادان، ۵/۶ گرم در کودکان، و ۱۵-۲۰ گرم در بزرگسالان است.
قرار گرفتن در معرض اسید بوریک در درازمدت ممکن است نگران کننده باشد و باعث آسیب به کلیه و نهایتا نارسایی کلیه شود.
مجموعه داده های منتشر شده توسط کمیسیون اروپا، اسید بوریک (Boric acid) در دوزهای بالا نشانه سمیت و تروماتوزیته رشد قابل توجهی در جنین های خرگوش، موش و موش و همچنین نقص های قلب و عروق، تغییرات اسکلتی و ضایعات خفیف کلیوی را نشان می‌دهد.
