کاردک بنایی یا به صورت کلی "کاردک" (Putty Knife / Scraper) و ابزار مشابه آن مانند لیسه (Trowel/Float)، ابزارهایی دستی و ضروری در کارهای ساختمانی، نقاشی و تعمیرات هستند که برای اجرای، پخش کردن، صاف کردن یا حذف مواد مختلف استفاده میشوند.
۱. تعریف و ساختار کلی کاردک
کاردک یک ابزار دستی ساده است که از دو جزء اصلی تشکیل شده است:
-
تیغه (Blade): یک ورق فلزی (معمولاً فولاد یا فولاد ضدزنگ) یا پلاستیکی، صاف، نازک و محکم. لبه تیغه میتواند تیز یا کمی گِرد باشد.
-
دسته (Handle): معمولاً از جنس چوب، پلاستیک فشرده یا فلز است که برای گرفتن و اعمال نیرو روی تیغه به کار میرود.
۲. کاربردهای اصلی در بنایی و ساختمانی
کاردکها بسته به نوع و اندازه، وظایف مختلفی را در صنعت ساختمان بر عهده دارند:
| کاربرد |
شرح |
| پخش کردن مواد |
پخش یکنواخت و نازک موادی مانند بتونه، گچ، پلاستر و سیمان (در حجم کم) روی سطوح. |
| تمیزکاری و خراشیدن |
حذف لکههای خشک شده رنگ، سیمان، گچ یا بتونه از روی سطوح صاف (مانند شیشه، کاشی و چهارچوبها). |
| بتونهکاری |
پر کردن ترکها، سوراخها و نواقص سطح دیوار، چوب یا فلز با بتونه و صاف کردن آن. |
| کارهای ظریف |
درزگیری، پر کردن گوشهها و فضاهای محدود (به ویژه در اطراف درب و پنجره). |
| ترکیب مواد |
مخلوط کردن مقادیر کوچک از بتونه یا رنگ. |
۳. انواع کاردک بر اساس جنس و انعطافپذیری
کاردکها را میتوان بر اساس ویژگیهای تیغه دستهبندی کرد که هر کدام کاربرد خاصی دارند:
-
کاردک سخت (Rigid Putty Knife):
-
کاردک انعطافپذیر (Flexible Putty Knife):
-
کاردک پلاستیکی (Disposable):
۴. انواع کاردک و لیسه (ابزارهای مرتبط بنایی)
در کارهای بنایی و نقاشی، اصطلاح کاردک گاهی اوقات با ابزارهای زیر اشتباه گرفته میشود یا به جای آنها استفاده میشود:
| نام ابزار |
شکل تیغه |
کاربرد اصلی |
| کاردک |
تیغههای کوچک در اندازههای ۴ تا ۱۵ سانتیمتر. |
بتونهکاری، خراشیدن، تمیزکاری. |
| لیسه (Scraper/Float) |
تیغههای بزرگتر و مستطیلی با عرض ۱۰ تا ۳۰ سانتیمتر. |
پهن کردن و صاف کردن لایههای بتونه، گچ یا سیمان روی سطوح بزرگ. (مانند ماله نقاشی) |
| ماله (Trowel) |
تیغههای بزرگ، مثلثی یا مستطیلی با دسته زاویهدار. |
پخش کردن ملات، گچ و سیمان به صورت حرفهای در حجم بالا (مانند ماله بنایی، ماله گچکاری). |
۵. نکات مهم در انتخاب و نگهداری
-
جنس تیغه: فولاد ضد زنگ (Stainless Steel) بهترین گزینه است، زیرا مقاومت بالایی در برابر زنگزدگی و رطوبت ناشی از ملات و بتونه دارد و طول عمر آن زیاد است.
-
اندازه: کاردکها در اندازههای مختلفی (مثلاً از ۴ سانتیمتر تا ۳۰ سانتیمتر) عرضه میشوند. کاردکهای کوچکتر برای کارهای دقیق و فضاهای تنگ و کاردکهای بزرگتر برای پوششدهی سطح بیشتر مناسب هستند.
-
تمیزکاری: برای حفظ کیفیت و جلوگیری از سخت شدن مواد روی تیغه، بلافاصله پس از اتمام کار، چسب، بتونه یا گچ باقیمانده را از روی کاردک تمیز کنید.